اختلالات شنوایی نوزادان و کودکان

شنوایی یکی از حس های بسیار مهم کودکان است عدم تشخیص زودرس اختلالات آن ، می تواند عوارض زیادی را برای کودک داشته باشد . 

عقب افتادگی در این زمینه رفتارهای اجتماعی - فردی ، تحصیلی و ذهنی از جمله این عوارض هستند . با تشخیص زودرس اختلالات شنوایی به وسیله یک سری آزمایش های ساده توسط والدین و درمان به موقع ، از به وجود آمدن این عوارض پیشگیری خواهد شد . 

مختصری از آناتومی و فیزیولوژی گوش

گوش عضوی است که سه عمل کرده عمده دارد : 1) شنوایی 2) تنظیم تعادل 3) جهت یابی . به طور کلی ساختمان گوش از سه قسمت تشکیل شده است : 1) گوش خارجی 2) گوش میانی 3) گوش داخلی .

گوش خارجی ، شامل لاله و مجرای گوش است . پرده گوش ، قسمت خارجی و میانی را از هم جدا می کند .

لاله و مجرای گوش ، شکل شیپوری دارند که با برآمدگی های مختلف و منظم که مخصوص انسان می باشد ، امواج صوتی را جمع آوری می کنند . مجرای گوش تقریباً 3.5 سانتی متر طول دارد که در نوزادان ، ⅔ غضروفی و ⅓ استخوانی است . و در خردسالان ½  غضروفی و ½ 1  استخوانی است ، یعنی با رشد کردن از قسمت غضروفی کاسته شده و به قسمت استخوانی افزوده می شود . به طوری که ، در شخص بالغ ⅓  خارجی گوش غضروفی و ⅔ داخلی مجرای گوش استخوانی است . پرده گوش ، قسمت خارجی و میانی گوش را از هم جدا می کند به ضخامت آن حدود یک دهم میلی متر و قطر آن در حدود یک سانتی متر می باشد . دسته استخوان چکشی از پشت این پرده می چسبد .

گوش میانی

در داخل گوش میانی ، سه استخوانچه (سه استخوان کوچک)را دارد که به ترتیب از خارج به داخل عبارتند از : 1) استخوان چکشی 2) استخوان سندانی 3) استخوان رکابی . 
امواج صوتی ، پس از برخورد با پرده گوش آن را مرتعش می سازد . استخوان های گوش میانی این ارتعاشات را تقویت کرده و به قسمت بعدی یعنی گوش داخلی منتقل می کند .

گوش داخلی

از دو بخش حلزونی  و لابیرنت تشکیل شده است . بخش حلزونی ، مسئول عمل شنوایی و بخش لابیرنت ، در امر تعادل نقش دارد .

روش های ساده بررسی شنوایی شیرخواران و کودکان

هفته اول زندگی

رفلکس چشمک زدن

به وسیله بشکن زدن ، دست زدن و یا با استفاده از یک زنگ یا سایر وسایل صداساز ملایم ، از فاصله ۳۰ سانتی متری گوش نوزاد ، صدای مشخص و ناگهانی ایجاد کنید . اگر کودک قادر به شنیدن باشد ، چشمک میزند . دقت کنید ، صدای تولیدی ، ایجاد جریان هوای نکرده باشد که بتواند موجب چشمک زدن نوزاد شود . رفلکس چشمک زدن را مشکل می‌توان در دو یا سه روز اول زندگی ایجاد کرد و ممکن است ، مدتی بعد از ایجاد این مثلث به طور موقت ناپدید شود .
این تست ، به عنوان روشی ساده بهترین تست است اما فقدان چشمک زدن در پاسخ به صدا مشخصه کری نمی باشد و همینطور وجود آن دلیل حتمی بر شنوایی طبیعی نیست .

در هفته دوم زندگی ، شیرخوار در پاسخ به صدای ناگهانی از جا می پرد .

در هفته دهم ، پاسخ کودک با صدای ناگهانی به صورت توقف موقت حرکات بدن می باشد .

بین سه ماهگی و چهار ماهگی چشم ها و سر به طرف منشأ صدا برمی گردند . حتی قبل از این سن به هنگام شنیدن صداهای آشنا سرعت تنفس ممکن است زیاد شده ، مقدمه‌ای برای خندیدن باشد .

برای معاینه شنوایی کودکان 4-1 سال ، می توان از صدای معمولی یا نجوا (در گوشی) استفاده کرد . مکالمه عادی یا نجوا برای آزمایش شنوایی  ،با نگاه داشتن یک ورق کاغذ در جلوی دهان و یا تکلم از پشت سر کودک انجام می شود (به این علت که کودک لب خوانی نکند.)

برای معاینه شنوایی در این گروه ( کودکان 4-1 سال) همچنین می توان از زمزمه کردن در فاصله 2.5 متری استفاده کرد . راه دیگر ، این است که از کودک سوالاتی کرده یا به وی دستوراتی داده شود . در تمام موارد دقت شود که کودک لب خوانی نکند .

مراحل تکامل شنوایی کودکان را می توان به طریق زیر نیز دسته بندی کرد :

سن 4-5 ماه

بیدار شدن از خواب با صدای بلند ، گریه کردن در برابر صداهای بلند ، بروزرسانی جهشی در برابر صدای بلند

سن 7-5 ماه

برگشتم به طرف صدا ، تعقیب صدا

سن 10-8 ماه

تولید صدا در پاسخ به صدا ها ، بروز قابلیت تغییر صدا ، بلندی متغیر گریه و صدا

سن 14-11 ماه

تقلید صدا ها ، تولید انواع صداها ، پاسخ به صدا ها و درخواست ها

سن 24-12 ماه

آغاز تکامل لغت سازی ، مقدور شدن تغییرپذیری صدا

همچنین آزمایش های متعدد دیگری برای بررسی شنوایی کودکان وجود دارد که با توجه به اینکه اثر آنها در خانواده  و توسط والدین انجام پذیر نیستند و محتاج وسایل خاصی هستند از ذکر آنها خودداری می کنیم .