اختلالات گویایی را به دو گروه تقسیم می کنند :1) اشتباهات 2) نقص ها .
1) اشتباهات گویایی
اشتباه در صحبت کردن در سنین خردسالی ، متداول و عادی است معمولا تا 7-6 سالگی برطرف می شود . اشتباهات گویایی ، اغلب نتیجه خطا در یادگیری و سهل انگاری بزرگسالان در تصحیح آن ها می باشد . حرف زدن بچگانه ، در واقع تکلمی است که در آن اشتباهاتی که به آسانی می توان برطرف کرد دیده می شود . از ۱۸ ماهگی تا ۴ یا ۵ سالگی ، دوران حرف زدن بچگانه است . در این هنگام ، کودک خردسال می کشد که هرچه را می شنود بازگو کند اما چون تلفظ بعضی حروف و لغات ، برایش مشکل است آنها را حذف می کند . از سوی دیگر کودکان به حروفی که زودتر آموخته‌اند ، عادت بیشتری دارند . به عنوان مثال ممکن است کودکی قادر به تلفظ حرف «ف» باشد ولی چون حرف «س» را زودتر آموخته و به آن عادت بیشتری دارد ،در کلمات آن را به جای «ف» قرار دهد ؛ مثلاً به جای «فرح» می گوید «سرح» .
2) نقص های گویایی (له کردن کلمات - لکنت زبان)
الف) له کردن و درهم کردن کلمات
این امر به علت حرکت نکردن لب و زبان و یا آرواره پدید می آید . گاهی هم علت آن ، عوامل عاطفی است ؛ مانند : ترس و گاهی هم سرعت و شتاب در بیان مطلب .
ب) لکنت زبان
کسی که در گفتن بعضی کلمات مکث کند و آنها را تکرار کند ، می گوییم : « به لکنت زبان مبتلا است» حال این شخص ، شبیه کسی است که از ترس و یا ذوق زدگی زبانش بند آمده باشد . فردی که لکنت زبان دارد ، گاهی اوقات از ایجاد هر گونه صدایی عاجز می ماند ، پس در نتیجه آرامش و آزاد شدن عضلات ، چندین کلمه را به سرعت و به تندی بیان می کند تا بار دیگر کلام وی قطع شود . چگونگی لکنت زبان ، میان افراد گوناگون و یا حتی در زمان های گوناگون در یک فرد متفاوت است . لکنت زبان ، غالبا با انقباض و انبساط عضلات صورت همراه است و همین امر در کودکان سبب می شود که دیگران آنان را بیشتر استهزاء و مسخره کنند .
شروع لکنت
تقریباً اکثر کودکان پیش از دوران تحصیلی ، مدتی به لکنت زبان مبتلا می شود که معمولاً بین 2.5 تا 3.5 سالگی است . معمولاً آغاز لکنت ، پس از ۳ سالگی کمتر اتفاق می‌افتد . پس از دوران تحصیل لکنت ، نتیجه عدم تطابق سرعت فکر و سخن است . کودک خردسال که دامنه لغاتش محدود است ، با زحمت می تواند چند لغت را با هم ترکیب کند و از آن جمله ای بسازد . معمولاً بیشتر از آنچه قدرت دارد می خواهد بگوید . در این هنگام است که او با رغبت فراوان به صحبت با دیگران می‌پردازد و مایل است دوستی و آشنایی بیشتری برقرار کنند . در آغاز دوران تحصیل ، لکنت غالبا نتیجه دشواری و مشکل ساز شدن با محیط است . زیرا کودک ، محیط محدود خانواده را با محیط گسترده مدرسه رفتن جابجا می کند . در واقع ، مدرسه رفتن برای کودک یک نوع از شیر گرفتن عاطفی است .
علت لکنت
بعضی از دانشمندان معتقدند که لکنت زبان دارای منشاء ارثی است . گروهی هم عقیده دارند ، تبدیل چپ دستی به راست دستی ، موجب لکنت زبان می شود . ولی اکثر دانشمندان بر این عقیده اند که لکنت دارای منشاء روانی و محصول فشار محیط می باشد . در مقایسه ای که میان افراد مبتلا به لکنت زبان و افرادی که از این اختلاف مصون هستند ، به عمل آمده مشخص شده است که دسته اول ، نسبت به دسته دوم به مراقبت بیشتر با مشکلات سازگاری روبه‌رو هستند . در خانواده کودکان مبتلا به لکنت زبان ، دیده شده است که پدران و مادران آنها بسیار سختگیر ، خودرای و خودخواه هستند و به سلامت کودک خود بی اندازه توجه می کنند . این چنین محیطی ، کودکان را عصبی و نگران می‌کند و این شرایط سبب لکنت زبان می شود .
علل محیطی اختلالات گویایی
اگرچه عامل ارث و یا ب دشکلی دندان ها و یا سقف دهان و لب ها ، می تواند عامل اختلال در گویش باشد ولی علت بیشتر اختلال های گویایی ، عامل محیطی و یادگیری ناقص است که نتیجه تقلید از سرمشق بد می باشد . این عوامل عبارتند از :
1) سرمشق بد : بد و ناقص حرف زدن اطرافیان کودک با وی
2) روش های تدریس نادرست : عدم توجه معلم به شنیدن و فهمیدن کامل و درست دانش آموزان .
3) تدریس نادرست خواندن : روخوانی به ویژه در کلاس های اول ابتدایی در رشد و تکامل گویایی بسیار موثر است .
4) دو زبانی بودن : هرگاه کودک در محیطی زندگی کند که به دو زبان حرف می زنند ، خواه اختلاف زبان میان پدر و مادر و یا افراد جامعه ، دچار دیرآموزی گویایی خواهد شد .
5) نقص ذهنی : نقص های ذهنی نیز موجب نقص و اختلال گویایی می‌شوند زیرا کودک نمی تواند درست و خوب یاد بگیرد .
6) کری جزئی یا کلی : هرگاه کودک به علت کری یا سنگینی گوش ، نتواند تلفظ درست کلمات را یاد بگیرد به نفس و اختلال گویایی گرفتار خواهد شد .
7) آشفتگی و ناراحتی عاطفی : ناراحتی های عاطفی از قبیل : ترس ، اضطراب ، احساس نقص و حقارت و عصبانیت زیاد نیز سبب نقص و اختلال گویایی می‌شود .
8) عوامل بدنی : مانند آسیب های وارده به مکانیسم گویای در مغز ، اختلال غدد درون ریز و سوء تغذیه .
امکان ارسال نظر برای این مطلب وجود ندارد.